bağlamsal tasarım ne demek?

Bağlamsal Tasarım (Contextual Design)

Bağlamsal tasarım, kullanıcı merkezli bir tasarım yaklaşımıdır. Ürün veya hizmetlerin geliştirilmesinde kullanıcıların gerçek dünyadaki davranışlarını ve ihtiyaçlarını anlamayı hedefler. Bu yaklaşım, kullanıcıların ürünü nasıl, nerede ve neden kullandığını gözlemleyerek, tasarım kararlarını bu gözlemler üzerine kurar. Amacı, kullanıcıların işlerini daha iyi yapmalarını sağlayacak, doğal ve sezgisel ürünler yaratmaktır.

Bağlamsal tasarım süreci genellikle şu aşamalardan oluşur:

1. Bağlamsal Görüşme (Contextual Interview): Kullanıcıların kendi ortamlarında, gerçek işlerini yaparken gözlemlenmesi ve onlarla görüşmeler yapılmasıdır. Amaç, kullanıcının iş yapış şeklini, motivasyonlarını, zorluklarını ve ihtiyaçlarını derinlemesine anlamaktır. Bu aşama, tasarım için en zengin veri kaynağını oluşturur.

2. Yorumlama (Interpretation): Görüşmelerden elde edilen verilerin analiz edilmesi ve anlamlandırılmasıdır. Bu aşamada, kullanıcıların iş yapış şekillerindeki örüntüler, ortak noktalar ve farklılıklar belirlenir. Afinite diyagramları (https://www.nedemek.page/kavramlar/afinite%20diyagramı) gibi araçlar, bu verilerin düzenlenmesinde ve analiz edilmesinde kullanılır.

3. Modelleme (Modeling): Kullanıcıların davranışlarını ve ihtiyaçlarını temsil eden modellerin oluşturulmasıdır. Bu modeller, tasarım ekibinin kullanıcıların dünyasını daha iyi anlamasına ve tasarım kararlarını daha bilinçli bir şekilde vermesine yardımcı olur. Yaygın olarak kullanılan bağlamsal tasarım modelleri şunlardır:

   • İş Akışı Modeli (Workflow Model): Kullanıcıların işlerini yaparken izledikleri adımları gösterir.
   • Kültürel Model (Cultural Model): Kullanıcıların sosyal ve kültürel etkileşimlerini gösterir.
   • Fiziksel Model (Physical Model): Kullanıcıların fiziksel ortamlarını ve araçlarını gösterir.
   • Sıralama Modeli (Sequence Model): İş akışında adımların sıralanışını gösterir.
   • Yapı Modeli (Artifact Model): Kullanıcıların kullandığı araçları ve eserleri gösterir.

4. Vizyonlama (Visioning): Modellerden elde edilen bilgiler doğrultusunda, gelecekteki ürün veya hizmetin nasıl olması gerektiğine dair bir vizyon oluşturulmasıdır. Bu aşamada, tasarım ekibi, kullanıcıların ihtiyaçlarını en iyi şekilde karşılayacak, yenilikçi ve kullanılabilir çözümler tasarlamaya odaklanır.

5. Kullanıcı Arayüzü Tasarımı (User Interface Design): Oluşturulan vizyon doğrultusunda, ürünün kullanıcı arayüzünün tasarlanmasıdır. Bu aşamada, kullanıcıların işlerini kolaylaştıracak, sezgisel ve verimli bir arayüz oluşturulmaya çalışılır.

Bağlamsal tasarım, kullanıcı odaklı tasarım (https://www.nedemek.page/kavramlar/kullanıcı%20odaklı%20tasarım) prensiplerini benimser ve tasarım sürecinde kullanıcıların sürekli olarak dahil edilmesini sağlar. Böylece, kullanıcıların gerçek ihtiyaçlarına ve beklentilerine uygun, başarılı ürünler geliştirilmesi hedeflenir.